۱. پروتکل SIP چیست؟

SIP (Session Initiation Protocol) یک پروتکل سیگنالینگ است که برای برقراری، مدیریت و پایان دادن به جلسات ارتباطی در بستر IP استفاده می‌شود. این پروتکل توسط IETF توسعه یافته و در RFC 3261 تعریف شده است.

در پروتکل SIP هر IP باید به یک سرویس گیرنده فیزیکی (مانند تلفن‌های تحت شبکه) یا سرویس‌گیرنده نرم افزاری (یک نرم افزار مخصوص) متصل باشد.

در حقیقت، SIP حضور طرف مقابل را به شما اعلام می‌کند، ارتباط را برقرار کرده و به شما اجازه می‌دهد، هر کاری که دوست دارید انجام دهید. با این‌حال، هیچ تصویری از این‌که این کار را چگونه انجام می‌دهد، در دست نیست!

نحوه عملکرد sip

SIP می‌تواند برای ارتباطات صوتی، تصویری، پیام‌رسانی و حتی کنفرانس‌های چندنفره استفاده شود. این پروتکل در ترکیب با سایر فناوری‌ها مانند RTP (Real-time Transport Protocol) برای انتقال داده‌های صوتی و تصویری به کار می‌رود.

۲. نحوه عملکرد SIP

SIP مانند یک پروتکل کنترل‌کننده تماس‌ها در VoIP عمل می‌کند و وظایف زیر را انجام می‌دهد:

  1. ایجاد تماس (Call Setup) – درخواست تماس بین دو یا چند کاربر را آغاز می‌کند.
  2. مدیریت تماس (Call Management) – در حین مکالمه، امکان انتقال، قطع یا تغییر تماس را فراهم می‌کند.
  3. پایان تماس (Call Termination) – پس از اتمام مکالمه، ارتباط را به درستی خاتمه می‌دهد.


اجزای اصلی SIP

  • User Agent (UA): شامل دو بخش است:
    • User Agent Client (UAC): درخواست تماس را ارسال می‌کند.
    • User Agent Server (UAS): درخواست را دریافت و پردازش می‌کند.
  • SIP Server: شامل سه نوع سرور اصلی است:
    • Registrar Server: کاربران را در شبکه ثبت می‌کند.
    • Proxy Server: درخواست‌ها را هدایت و مدیریت می‌کند.
    • Redirect Server: تماس‌ها را به مسیر مناسب هدایت می‌کند.

۳. مزایای استفاده از SIP در VoIP

✅ سازگاری بالا: با اکثر سیستم‌های VoIP و تلفن‌های IP کار می‌کند.
✅ مقیاس‌پذیری: امکان افزایش کاربران و قابلیت‌های جدید بدون نیاز به تغییرات اساسی در زیرساخت.
✅ کاهش هزینه‌ها: تماس‌های داخلی و بین‌المللی ارزان‌تر از خطوط سنتی تلفن هستند.
✅ پشتیبانی از ارتباطات چندرسانه‌ای: امکان انتقال صوت، تصویر و پیام در یک شبکه واحد.
✅ انعطاف‌پذیری بالا: می‌توان SIP را در سرورهای داخلی یا خدمات ابری اجرا کرد.

۴. راه‌اندازی و پیکربندی SIP

الف) انتخاب سرور SIP

برای استفاده از SIP، باید یک سرور مناسب انتخاب کنید. برخی از محبوب‌ترین گزینه‌ها عبارتند از:

  • Asterisk – یکی از پرکاربردترین سرورهای ویپ متن‌باز.
  • FreePBX – محیط گرافیکی برای مدیریت Asterisk.
  • 3CX – یک سیستم تلفنی قدرتمند و کاربرپسند.
  • Kamailio/OpenSIPS – مناسب برای پردازش حجم بالای تماس‌ها.

از پروتکل سیپ چه می‌دانید؟کاربرد آن در شبکه سانترال چیست؟ - سانترال پاناسونیک و تلفن سانترال

ب) تنظیمات اولیه SIP

  1. نصب سرور SIP – بسته به سیستم‌عامل، می‌توان Asterisk یا FreePBX را روی یک سرور لینوکسی نصب کرد.
  2. ایجاد داخلی‌ها (Extensions) – برای هر کاربر یک شماره داخلی تعریف کنید.
  3. پیکربندی SIP Trunk – برای ارتباط با خطوط تلفن شهری و بین‌المللی، باید SIP Trunk را تنظیم کنید.
  4. اتصال تلفن‌های IP یا نرم‌افزارهای Softphone – گوشی‌های VoIP یا اپلیکیشن‌هایی مانند Zoiper و Linphone را به سیستم متصل کنید.
  5. تست و بهینه‌سازی تماس‌ها – کیفیت صدا و عملکرد سیستم را بررسی و تنظیمات را بهینه کنید.

۵. نکات امنیتی در SIP

🚨 فعال‌سازی رمزگذاری TLS/SRTP برای جلوگیری از استراق سمع.
🚨 استفاده از فایروال و محدودیت‌های دسترسی IP برای جلوگیری از حملات سایبری.
🚨 احراز هویت قوی برای کاربران SIP به‌منظور جلوگیری از نفوذ غیرمجاز.
🚨 به‌روزرسانی منظم سرور SIP برای مقابله با آسیب‌پذیری‌های امنیتی.

نتیجه‌گیری

پروتکل SIP یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم‌های VoIP است که امکان ارتباطات صوتی و تصویری را با هزینه کمتر و کیفیت بالاتر فراهم می‌کند. با راه‌اندازی درست، تنظیمات بهینه و رعایت اصول امنیتی، می‌توان از مزایای این فناوری بهره‌مند شد و سیستم ارتباطی کارآمدتری ایجاد کرد.